Als je ooit in de woestijn bent geweest, zul je dit beamen. Het is er zó leeg dat het haast je adem beneemt: zand, gruis, rotsen en weidse vergezichten naar het oneindige, vullen je ooghoeken. Ik was er met mijn negenjarige dochter Sara: in de Sinaïwoestijn, samen met twee bedoeïenen en drie kamelen. Die dochter van mij vulde onmiddellijk de leegte met haar eigen kameel, voorop in onze kleine karavaan. Omringd door, ja hoe noem je dat, een oude zinderende energie die dag en nacht voelbaar is. De woestijn, leeg en toch zo vol, we raakten er beiden vervuld van.

Mijn rouw voelt als de woestijn
Nu Sara zeven jaar dood is, ervaar ik in het verlies ook de tegenpolen van de woestijn. Aan de ene kant de volheid ervan: de liefde en de inspiratie bruisen en leiden tot mooie projecten. Het werk voor de naar haar genoemde stichting Saarisnietgek geeft blijdschap en voldoening. Woorden en zinnen borrelen in mij op en het schrijven maakt me oprecht gelukkig. Sara’s energie is voelbaar in elke vezel van mijn lichaam en dat koester ik.
Het andere is er natuurlijk ook, meer dan me lief is. Het zijn de momenten dat de leegte me overvalt en het verlies zo pijnlijk zichtbaar wordt. De stilte in ons huis, geen stemmen van jongelui die de bank bezetten of een wild tuinfeest willen organiseren. De eenzaamheid in mijn hart, de intense strijd en wanhoop van de laatste maanden met haar. Onze gesprekken waren intiem en gingen diep, te diep om te delen met anderen. 

Leegte moet er zijn
Ik heb geen behoefte de leegte op te vullen, want leegte is er dankzij de volheid die ik ervaar. Het mag er beiden zijn. Ik heb het wel nodig er van tijd tot tijd ruimte aan te geven, te kunnen verwijlen met mijn dode kind. Op die manier geef ik aandacht aan onze band, want de relatie met haar vraagt wel degelijk onderhoud, ook al is ze dood. Een soort APK’tje zeg maar, smeerolie erin en essentiële onderdelen even nalopen. Vroeger ging dat vanzelf door samen op pad te gaan, onderweg in de auto was er vaak tijd voor een goed gesprek. Of we slenterden door de stad en aten na afloop in ons lievelingsrestaurant bij gastheer Tony, een mooie gelegenheid om op het gemak met elkaar bij te praten.
Sinds haar dood moest ik op zoek naar een andere manier om met haar in gesprek te gaan en die heb ik gevonden. 

Een-op-eengesprek met mijn overleden kind
Met regelmaat ben ik nu alleen in de natuur, loop ik vele kilometers en ben een paar dagen onderweg. In mijn oor hoor ik Sara al mopperen, want zij houdt namelijk niet van wandelen. Geen zorgen meis, je hobbelt mee op mijn rug haha, ik draag namelijk je oranje rugzak. Gewapend met wandelstok, haar witte pet en een thermoskannetje koffie, volg ik mijn voeten op het wandelpad. Vooral de koffie zou ze hilarisch vinden.
Toen ze twaalf jaar oud was toerden we samen een paar dagen door Nederland en overnachtten we op campings. Hoewel er overal langs de weg koffie te krijgen is, moest moeders zo nodig haar campingbrandertje meenemen om in de berm zelf koffie te zetten. Voor de beleving van het echte buitengevoel zullen we maar zeggen! Je had dat gezicht van Sara moeten zien:  Nee hè, het is weer zover, mijn moeder en haar koffie-momentje. Totdat een harde windvlaag onderaan de dijk ervoor zorgde dat mijn hele koffiegedoetje zo in de berm  kieperde. Wat een lol hebben we daarover gehad.

Nieuwe herinneringen maken
Door een hele dag te lopen maak ik de wereld overzichtelijk en komt er ruimte in mijn hoofd en lijf, zodat Sara daar kan zijn, dicht bij me. Gekscherend noem ik het ook wel quality time met mijn kind. Met alles wat onderweg opkomt of voorbijschiet in mijn hoofd. Soms praat ik hardop tegen haar of stel vragen waarvan ik het antwoord eigenlijk al weet. Met enthousiasme en humor krijgt ze verslag van wat we onderweg tegenkomen, ik ben een soort jolige reporter op het wandelpad. Samen voegen we op deze manier nieuwe hoofdstukken toe aan ons leven. Rouwdeskundige Manu Keirse zei eens tegen me: ‘Elsbeth, jij vindt troost in het wandelen’. Ik denk dat hij gelijk heeft. Lopen, de ene voet voor de andere en tijd maken voor Sara en mij. De relatie met haar wil ik goed onderhouden en dat blijft aandacht vragen. Daar verandert de dood niks aan.

Lees ook het inspirerende en troostvolle boek van Elsbeth: ‘Moederhart vol rouw en liefde’.  Met een voorwoord van Manu Keirse.
Schrijver Jan Siebelink: ‘Het boek Moederhart vol liefde is wonderschoon van inhoud en vorm.’